TOKAJIA

Hungariako Tokaj-Hegyalja eskualdeko ardoak izendatzeko erabiltzen da tokaji hitza. Tokajik Tokajekoa esan nahi du, herritar izena da, beraz. Eslovakiako Tokaj eskualdeko ardoak izendatzeko ere erabiltzen da. Pasa den astean izotz ardoei buruz aritu baginen, gaurkoan beste ardo gozo mitiko bati buruz arituko gara, mundu osoan ezaguna dena eta ardozaleon artean biziki errespetatu eta maitatua. Xanpainaren kasuan bezala, hemen ere elizgizon bat dugu tartean. Szepsi, Rakoczi familia ahaltsuaren kapilau izandakoa. Szepsik garatu zuen, urratsez-urrats tokaji aszu estiloa, Oremus deituriko mahasti ospetsuko mahatsak oinarritzat hartuz. Alemaniako Rhin inguruan eta Frantziako Sauternesen mende bat geroxeago garatu zituzten antzeko teknikak. Eskualde horretan beste ardo batzuk ere egiten dira, baina gaur Tokaji Aszúari buruz arituko gara. Tokajia izan omen zen botrytisak (usteldura noblea) jotako mahatsekin egindako lehen ardoa. Badirudi turkiarren aurkako gerrak mahats biltzea urriaren amaiera arte atzeratu zuela eta, ondorioz, baldintza klimatikoei esker, botrytisa agertu zela. Eguzkiak eta hezetasunak mikroklima berezi bat eratzen dute zoruaren berotzeagatik eta ibaien hurbiltasunagatik, eta mahatsari erasotzen dion onddoaren garapena bideratzen. Onddo horrek (Botrytis cinerea) mahats alea lehortu eta azukreak konzentratu egiten ditu. Tokajen lantzen diren mahatsetatik % 70 Furmint motakoak dira, berandu heltzen direnak, azal mehekoak eta botrytisei erasotzeko joera dutenak. Beste % 25 Harslevelu da, azukre eta arometan oso aberatsa. Gainerakoa muscat zuria izaten da. Horrela egiten diren ardoek, gozoak gehienetan, alkohol kopuru nahiko handia izaten dute (11-15 grado), oso glizerikoak diraeta aroma oso konplexuak izan ohi dituzte: besteak beste, eztia, akazia lorea, irasagarra, landare aromatikoak... Baina azidotasunaren eta gozotasunaren arteko oreka miresgarria da. Oreka hori eta freskotasuna dira gehien nabarmenduko nituzkeen ezaugarriak, ardo hauetan. Puttonyoen arabera sailkatzen da tokaji aszua. Zenbat eta puttonyo gehiago orduan eta gozotasun handiagoa. Gutxienez hiru puttonyo eta gehienez seikoak daude. Baina zer da puttonyoa? Puttonyoa botrytisak jotako 25 kiloko mahats kantitatea da. Mahats horri aszu deitzen zaio. Konplexutasun eta gozotasun handien duten ardoak sei puttonyokoak dira, eta badaude gehiago dutenak ere, esate baterako, tokaji escenzia aszu mahatsen zukua, %60ko azukrearekin. Oso garestia eta ezohikoa da. Oso interesgarria da tokajiaren bilakaera historiko-politikoaz hitz egitea, baina hori hurrengo baterako utziko dugu. Norbaitek esan zuen moduan, tokajiari buruz: «Ardoen erregea, Erregeen Ardoa».